Những năm gần đây, tín đồ phim ảnh và các chương trình truyền hình thực tế tại Việt Nam luôn được theo dõi nhiều bộ phim, các chương trình nước ngoài như Hàn Quốc, Nhật Bản, Anh, Mỹ, Trung Quốc, Thái Lan,... một cách nhanh chóng và liền mạch. Chỉ chưa đầy 12h sau khi phim được phát sóng ở bản địa, tại Việt Nam, chúng ta đã có thể ngồi xem bộ phim mình yêu thích với chất lượng, hình ảnh đẹp, sub đầy đủ và dễ hiểu.
Có được những sản phẩm như vậy không thể thiếu được công sức của đội ngũ làm sub - những người đã rất nhiệt tình và trách nhiệm, luôn mang đến cho khán giả những bộ phim, những chương trình hay nhất, nhanh nhất mà không vì bất cứ tư lợi nào.
Cũng bởi vì lẽ đó, đã có rất nhiều bạn trẻ tò mò về công việc thầm lặng của đội ngũ làm sub. Hôm nay, hãy cùng nghe bạn Dương Trường Sơn (nick name: Sơn Bin, cựu sinh viên Đại học Lao Động Xã Hội) - leader của T-Zone và phụ trách hoạt động cộng đồng của Kites.vn chia sẻ về công việc làm sub cực thú vị này nhé!
Những đặc điểm cơ bản nhất của công việc làm sub
Là thành viên của một trong những diễn đàn làm sub phim lớn nhất tại Việt Nam ở thời điểm hiện tại, Sơn Bin chia sẻ, đối với mỗi một sản phẩm Vietsub hoàn chỉnh thì phải trải qua rất nhiều công đoạn. Trước tiên là dịch thuật (translate), sau đó là biên tập (edit), rồi căn chỉnh thời gian (timing), tạo hiệu ứng phụ đề (typeset) và cuối cùng là ghép phụ đề (Encode). Một sản phẩm Vietsub khi đến tay các khán giả là thành quả của cả một ekip thực hiện trong nhiều ngày liền với nhiều công đoạn khác nhau, đó là thành quả của cả một tập thể chứ không chỉ riêng một cá nhân nào.
Các staff của Kites.vn tại Hà Nội
Ở mỗi một vị trí khác nhau đòi hỏi ở mỗi subber những yêu cầu khác nhau. Tuy nhiên có một yêu cầu chung đối với mỗi một subber khi làm nghề này đó chính là sự tỉ mỉ và chịu khó. Đồng thời, công việc này phải thực hiện hoàn toàn trên máy tính nên nếu bạn không có máy tính thì không làm được đâu nhé! Mỗi một subber phải làm việc liên tục trong nhiều giờ liền bên máy tính với những thước phim, đồng thời thao tác phải đảm bảo chính xác và hết sức tỉ mỉ nên nếu bạn không phải là một người cẩn thận và có tính kiên nhẫn, thực sự rất khó để có thể hoàn thành công việc.
Mỗi công đoạn để hoàn thành sub của tập phim sẽ có một subber phụ trách riêng và yêu cầu đối với từng vị trí cũng khác nhau. Đối với vị trí dịch thuật translator, bắt buộc subber phải biết ngoại ngữ. Ví dụ như đối với phim Hàn Quốc, tại diễn đàn Kites.vn, bạn phải thành thạo một trong các ngoại ngữ: Hàn Quốc, Trung Quốc hoặc Anh Ngữ. Đối với phim Thái Lan, bạn phải thành thạo tiếng Thái Lan hoặc tiếng Anh. Phim Trung Quốc là tiếng Trung, tiếng Anh.
Công đoạn dịch thuật
Công đoạn edit
Công đoạn timing
Công đoạn typeset
Công đoạn Encode
Đối với vị trí edit, phải am hiểu ngôn ngữ tiếng Việt và có khả năng diễn đạt trôi chảy. Vì là vị trí biên tập lại bản dịch nên editor phải là người có nguồn văn phong Việt Nam tương đối tốt và việc để sót lỗi chính tả là điều tối kỵ.
Đối với vị trí timing, phải có kinh nghiệm timing, sử dụng phần mềm làm sub aegisub thành thạo, tỉ mỉ và cẩn thận. Đối với vị trí typeset, bạn phải thành thạo aegisub, am hiểu các tag trong aegisub. Vị trí này đòi hỏi khá nhiều kỹ thuật khó trong aegisub để tạo hiệu ứng cho phụ đề nên đòi hỏi subber phải luôn biết tìm tòi và học hỏi.
Cuối cùng, với vị trí encode thì phải có kinh nghiệm Encode bằng các phần mềm: Megui, Virtualdub, XvidPSP… Cấu hình máy tính phải tương đối cao và sử dụng thành thạo aegisub.
Những điều thú vị và khó khăn khi tham gia công việc làm sub?
"Nếu nói đến những điều tớ có được khi là một subber thì điều đầu tiên phải nói đó là cảm giác tuyệt vời không thể diễn tả khi “đứa con tinh thần” của mình “ra đời”, đến tay rất nhiều khán giả. Bạn biết không, cái cảm giác người khác xem phim của bạn làm, bình luận khen chê về nội dung phim, góp ý về chính bản vietsub của mình, hay đơn giản chỉ là những câu nói “Cảm ơn subteam”, “Cảm ơn đội ngũ làm sub”… cũng đủ để khiến rất nhiều subber như chúng tớ phải sung sướng đến run người" - Sơn Bin vui vẻ tâm sự.
Điều thứ hai mà công việc này mang lại, đó chính là được giao lưu kết bạn với rất nhiều những người vui tính, dễ thương trên khắp Việt Nam, thậm chí là cả ở nước ngoài, cùng chung một niềm đam mê. Ngoài những lần trao đổi công việc, gặp gỡ trên mạng, các bạn ấy còn thường xuyên gặp gỡ nhau ngoài đời, cùng hẹn hò, tụm năm tụm ba tám chuyện về sở thích, đam mê và cả những chuyện trên trời dưới biển nữa. "Đã có rất nhiều những đôi bạn thân quen biết nhau khi làm công việc này, và có cả những “cặp đôi” đấy!" - Sơn Bin cười cho biết.
Vì quen những người bạn như vậy, Sơn Bin cũng đã có một vài chuyến đi xa, những chuyến du lịch bụi dài ngày mà trước đây bạn ấy chẳng dám nghĩ đến. Bản thân diễn đàn nơi các bạn ấy làm việc cũng tổ chức những dịp họp mặt các staff nhân dịp sinh nhật diễn đàn hay các sự kiện quan trọng, qua đó không những giúp tinh thần đoàn kết, giao lưu học hỏi giữa các subber ngày càng bền chặt mà còn giúp chúng tớ hiểu thêm nhau hơn.
"Một điều nữa mà tớ cảm thấy thích thú khi là một subber, đó là có thể gặp thần tượng của bạn hoặc ít ra, khoảng cách giữa bạn và thần tượng của bạn có thể được thu hẹp lại rất nhiều đấy. Có thể nhiều bạn cho rằng, tớ đang nói đến việc được xem phim hay show có sự góp mặt của thần tượng trên máy tính. Không phải vậy đâu, là người thật việc thật cơ đấy. Bản thân tớ đến giờ vẫn chưa có dịp gặp được thần tượng của mình nhưng cô bạn của tớ thì đã được gặp trực tiếp, chụp ảnh cùng và xin được chữ ký của thần tượng nhờ làm subber của Kites.vn rồi đó.
Bạn có nhớ đợt show truyền hình thực tế Hàn Quốc Barefoot Friends sang Việt Nam quay chứ? Staff của diễn đàn chúng tớ được đi theo đoàn để hỗ trợ việc quay phim tiến hành thuận lợi. Ngoài việc được đi theo thần tượng, giúp họ mặc áo dài hay phiên dịch, đến cuối ngày quay các bạn ấy còn được chụp hình kỷ niệm với thần tượng (chụp riêng đó) và có cả chữ ký riêng nữa. Đợt đó tớ ở Hà Nội, nên các bạn subber ở Thành phố Hồ Chí Minh được đi khiến tớ ghen tị muốn chết"
- Sơn hào hứng kể lại.
Trong các team làm sub ở nhiều diễn đàn thì team K-Zone thường là một trong những team có khối lượng công việc căng nhất, bởi phim Hàn thường có số lượng người xem rất đông nhờ dàn diễn viên thần tượng, nội dung nhẹ nhàng nhưng không kém phần hồi hộp và hấp dẫn. Bởi vậy, hầu hết các drama Hàn đang được quan tâm, lịch chiếu vào buổi tối thì đến trưa hôm sau sẽ có bản Vietsub. Nhìn vào thành quả đó, thật không thể không kinh ngạc trước tinh thần làm việc cực nhanh và hiệu quả của cả team, chỉ sau chưa đầy 12 tiếng mà đã mang được sản phẩm đến tay người xem.
Để có được sản phẩm như vậy, đội ngũ làm sub cũng phải bỏ ra rất nhiều thời gian và công sức. Các bạn ấy thường phải làm xuyên đêm, việc ảnh hưởng đến sức khỏe là điều không tránh khỏi bởi đây là công việc đòi hỏi bạn phải ngồi bên máy tính hàng giờ liền. Thứ nữa, do các bạn subber hầu hết còn đang ở độ tuổi học sinh, sinh viên nên công việc này chiếm rất nhiều thời gian của các bạn. Vì làm phim mà không có thời gian để học gây ảnh hưởng đến việc học tập khá nhiều. Phải là một người có khả năng sắp xếp công việc, học hành tốt thì mới không để công việc ảnh hưởng tới con đường học tập, công việc của mình.
Sơn Bin cũng chia sẻ, công việc làm sub tuy thú vị nhưng cũng không kém phần khó khăn, nhất là về sức khỏe của bạn, mà trong đó, đôi mắt chính là bộ phận bị ảnh hưởng nhiều nhất do tiếp xúc nhiều với máy vi tính. Bản thân Sơn Bin kể từ lúc làm subber đến nay, thị lực đã giảm đáng kể, độ cận đã tăng lên. Hơn nữa, khi chấp nhận là một subber, bạn phải hiểu rằng, thời gian bạn dành ngồi bên máy tính làm sub là rất nhiều, điều đó đồng nghĩa với việc các mối quan hệ bên ngoài của bạn sẽ phần nào bị thu hẹp.
Mức tiền lương/thưởng nhận được cho công việc này?
Sơn chia sẻ, đối với diễn đàn Kites.vn của các bạn ấy, 100% là làm free, hoàn toàn trên tinh thần tự nguyện. Điều duy nhất mà các bạn ấy được hưởng là có 200 Kite$/tháng (Kite$ là đơn vị tiền ảo của diễn đàn) chứ không hề nhận bất cứ một đồng tiền mặt nào.
"Khi bắt đầu đến với công việc là một subber, cô bạn thân của tớ đã từng hỏi tớ rằng “Có được trả tiền không?”. Khi nghe tớ nói “Không”, cô bạn hỏi tiếp “Thế làm làm gì?”, tớ trả lời “Vì thích, vì đam mê.”, cô bạn ấy liền nói “Điên. Dở hơi. Thừa thời gian”. Tớ chỉ mỉm cười và không nói gì. Nếu được lựa chọn lại một lần nữa, tớ vẫn sẽ chọn là một subber" - Sơn Bin khẳng định.
